donderdag 12 juli 2012

Gedicht: 'Schitterende Hortensia'



Schitterende Hortensia




Je grote bloemen
als trossen druiven
zwaar van weelde
in een diepe buiging

De druppels regen
lijken glazen parels
op al je kleuren
paars, roze, blauw

Wat ben je mooi,
openhartig en trots
schitterende Hortensia
ik hou van jou!

Anke






woensdag 4 juli 2012

Volksverhalen en Boekenogen

"Van twaalf tot één, zijn de spoken op de been"

Twaalf uur 's nachts is het tijdstip dat 'het licht' het verst bij ons vandaan is. Omdat licht wordt geassocieerd met het goede en zwart ofwel donker met het kwade zijn er in de loop der eeuwen vele volksverhalen ontstaan. Ook is het 'spookuur' altijd een grote inspiratiebron geweest waaruit sprookjes zijn ontstaan. En nog steeds.

Wat is eigenlijk een volksverhaal? In ieder geval heeft het net als elk ander verhaal een begin, midden en eind. Verder wordt het vaak mondeling doorgegeven en is de oorsprong onbekend. De meest voorkomende volksverhalen zijn sprookjes, mythes, legendes, anekdotes, moppen en de sage. Onder de minder bekende volksverhalen vallen ook een exempel en de kwispel.

Exempel en Kwispel
Een exempel is een verhaal dat vooral in de Middeleeuwen werd ingezet om het publiek te overtuigen van een bepaald geloof en om het gegeven voorbeeld na te laten volgen.
Een kwispel (kwis en spel) is een raadsel of spel waarbij deelnemers de afloop van een verhaal in één korte en mysterieuze zin te horen krijgen. Daarna moeten de deelnemers aan de kwispel raden wat er gebeurd is. Tijdens dit spel mogen alleen vragen gesteld worden waar ja en nee op geantwoord kan worden (gesloten vragen).
Het is dus aan de deelnemers de taak om het plot te ontdekken (dit heeft een retrospectief karakter). De kwispel is nog jong, waarschijnlijk ontstaan in de 2e helft van de 20ste eeuw.

Een plek op het internet waar je hele leuke volksverhalen kunt lezen is de volksverhalen Almanak. Je kunt verhalen zoeken op alfabet, trefwoorden, religie, per land, auteur enzovoort. Ook is de Nederlandse Volksverhalenbank van het Meertens Instituut een leuke website om te snuffelen. Het Meertens Instituut heeft naast volksverhalen nog veel meer databanken in kaart gebracht. Om er een paar te noemen: familienamen (over de oorsprong, betekenis en verspreiding), voornamen, oude maten en gewichten, Beschermheiligen van Nederland en België en nog veel meer.

Boekenoogen

Een hele bekende Nederlandse volksverhalen verzamelaar was Gerrit Jacob Boekenoogen (geboren op 18 april 1868 en overleden op 16 augustus 1930).  Boekenoogen promoveerde in 1896 cum laude met zijn proefschrift 'De Zaanse Volkstaal'. Dit boek is een bijdrage tot de kennis van de woordenschat in Noord-Holland en nog steeds te koop. Na zijn promovatie kreeg hij een aanstelling als redacteur bij Het Woordenboek der nederlandsche taal. Vanwege zijn interesse ging hij kinderboeken verzamelen. Vooral omdat deze boekjes veel informatie bevatten over folkloristische tradities. Zo hield hij zich bezig met de sprookjes van moeder de gans (zoals Assepoester, Doornroosje en Blauwbaard) en het volksverhaal over Tijl Uilenspiegel (volgens de sage was dit een deugniet die in de zestiende eeuw door Nederland en Duitsland trok en iedereen voor de gek hield met zijn streken).

Wil je meer weten over zijn collectie kinderboeken, volksverhalen en jeugdboeken kijk dan eens op de website van de Koninklijke Bibliotheek: exposities en collecties van
 G.J. Boekenoogen. In dit artikel staat beschreven wat er is gebeurd met zijn grote collectie, vooral ook op 20 juni 1944 toen een grote partij van zijn verzamelde kinderboeken geveild werd. Veel van zijn boeken zijn uiteindelijk versnipperd en verwaaid naar allerlei hoeken in Europa. Ook heeft Boekenoogen (wat een prachtige naam overigens voor iemand die dol was op taal) een artikel geschreven over de Nederlandse Volksboeken waarin hij uiteen zet hoe lastig het was om aan oude volksverhalen/boeken te komen. Boekenoogen heeft in zijn leven hard geprobeerd om de belangstelling voor oude volksboeken te vergroten. Meer dan 500 titels van alle door hem verzamelde sprookjes, sages en legenden zijn door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde aangekocht en beschreven in een aparte catalogus van de verzameling-Boekenoogen (1931). Helaas heb ik deze catalogus nog niet kunnen opsporen.

Volksverhalen blijven boeien en zullen de schrijvers van nu en de toekomst blijven inspireren.

Groet, Anke


Gebruikte bronnen:
- wikipedia
- en alle verwijzingslinks die in de blogtekst geopend kunnen worden.